Enflasyon ve Deflasyon Ne Anlama Gelir?
Paylaş
Enflasyon ve Deflasyon Nedir?
Enflasyon Nedir?
Enflasyon "Inflation" anlam olarak şişkinlik demektir. Yerel paranın mal ve hizmetler karşısında değer kaybetmesi sonucu satın alım gücünün düşmesi anlamına gelmektedir.
Fiyatlar genel düzeyi ekonomide tüm fiyatların ağırlıklı ortalamasıdır. Enflasyonun artması ile fiyatlar genel düzeyi artışa geçmekte ve aynı zamanda paranın satın alma gücü azalmaktadır. Enflasyon hesaplanırken belirli bir mal veya hizmet grubunun fiyatında yaşanan artış değil, her türlü mal ve hizmetin fiyat düzeyinin artış gerçekleştirmesi esas alınmaktadır.
Enflasyon tür olarak ılımlı, yüksek ve hiperenflasyon olmak üzere 3 gruba ayrılabilmektedir. Ilımlı enflasyon, fiyat artışının düşük miktarlarda gerçekleştiği ve yüksek enflasyon beklentisinin bulunmadığı durumlar için kullanılan bir terimdir.
Ilımlı enflasyonun gerçekleştiği ülkelerde, ekonomiler bundan olumsuz etkilenmemektedir. Yüksek enflasyon, gelirler ile fiyat düzeyinin arasındaki makasın açıldığı ve buna bağlı olarak satın alma gücünün düştüğü, topluma ve sosyal faydaya zarar veren bir enflasyon türüdür. Yüksek enflasyon yaşandığında yerel paranın değeri ciddi şekilde zarar görebilmektedir. Hiperenflasyon ise enflasyonun genellikle %100’ün üzerine çıktığı durumlar için kullanılan ve çok yüksek oranda meydana gelen enflasyon türüdür. Ulusal paranın fonksiyonunu yitirmesine ve hızla değer kaybetmesi anlamına gelmektedir. Hiperenflasyon, ekonomilerde yoğun şekilde dolarizasyon eğilimi (tasarrufların yabancı paralarda değerlendirilmesi) görülmesine ve durgunluğa gitmesine sebep olmaktadır.
Deflasyon Nedir?
Enflasyon kavramının karşıtı deflasyon "deflation" ise, fiyatlar genel düzeyindeki sürekli azalışlar olarak tanımlanır. İlk bakıldığında olumlu olarak gözükse de deflasyon, üreticilerin üretim miktarını azaltmakta yani üretim kapasitesini daraltmaktadır. Deflasyonun ekonomiler üzerindeki etkisi yüksek enflasyondan bile daha zararlı olabilmektedir. Deflasyon genellikle ekonomilerde durgunluk veya küçülme dönemlerinde ve yüksek işsizlik yaşandığı dönemlerde görülmektedir. Enflasyon ve deflasyon arasındaki sınır bölgede ise her ülkede arzu edilen fiyat istikrarı yer almaktadır.
Enflasyonun Kripto Paralar Üzerinde Etkisi
Kripto para birimlerini ve özellikle Bitcoin’i ortaya çıkaran teknoloji ise aslında merkeziyetsiz para talebi ile beraber enflasyondan korunma amacı güdülmesidir. Özellikle 2008 yılındaki krizden ve 2020 yılında başlayan pandemiden bu yana dünyada trilyonlarca dolar ve euro basılması enflasyon endişelerini arttırdı. Bu süreçte Bitcoin insanların enflasyondan korunması ve para kaybetmemesi için bir çıkış kapısı oldu. Böylece Bitcoin itibari para birimlerinin yaşadığı enflasyon karşısında, giderek artan düzeyde popüler bir değer koruma aracı hâline geldi.